Trong thế giới blockchain, Bitcoin là cái tên tiên phong, đóng vai trò như nền tảng cơ bản cho các công nghệ sau này. Tuy nhiên, trong một thời gian dài, Bitcoin được biết đến chủ yếu như một công cụ lưu trữ giá trị và phương tiện thanh toán. Trong khi đó, các blockchain khác như Ethereum và Binance Smart Chain đã vượt lên nhờ khả năng hỗ trợ các tiêu chuẩn token như ERC-20, BEP-20, giúp chúng ứng dụng rộng rãi trong DeFi (tài chính phi tập trung) và NFT (tài sản kỹ thuật số không thể thay thế).
Gần đây, sự xuất hiện của BRC-20, một tiêu chuẩn token mới trên Bitcoin, đã thu hút sự chú ý của cộng đồng. Được xây dựng trên nền tảng Bitcoin thông qua Ordinals Protocol, BRC-20 mở ra tiềm năng mới cho hệ sinh thái Bitcoin, giúp nền tảng này không chỉ là nơi lưu trữ giá trị mà còn tham gia sâu hơn vào các ứng dụng blockchain hiện đại.
I. Giới thiệu về BRC-20
1. BRC-20 là gì?
BRC-20 là một tiêu chuẩn token được thiết kế trên mạng Bitcoin. Khác với các tiêu chuẩn token trên blockchain khác như ERC-20 (Ethereum) hay BEP-20 (Binance Smart Chain), BRC-20 không sử dụng hợp đồng thông minh (smart contract). Thay vào đó, tiêu chuẩn này tận dụng khả năng ghi dữ liệu của giao thức Ordinals, cho phép lưu trữ metadata (dữ liệu siêu dữ liệu) trực tiếp trên các UTXO (Unspent Transaction Output) của Bitcoin.
2. Lịch sử ra đời
BRC-20 được phát triển bởi một nhà lập trình ẩn danh có tên là “Domo” vào tháng 3 năm 2023. Ý tưởng này xuất phát từ nhu cầu mở rộng khả năng ứng dụng của Bitcoin, cho phép nó cạnh tranh trực tiếp với các blockchain hỗ trợ DeFi và NFT.
3. Cách hoạt động
Tiêu chuẩn BRC-20 hoạt động dựa trên việc ghi các thông tin về token vào giao thức Ordinals. Quá trình này bao gồm:
- Khắc ký tự (inscription): Ghi dữ liệu metadata của token (như số lượng, tên, và các quy tắc giao dịch) lên Bitcoin.
- Quản lý UTXO: Sử dụng các giao dịch Bitcoin để tạo và giao dịch token.
Khác với ERC-20, không có một máy ảo (EVM) để chạy các hợp đồng thông minh. Toàn bộ hệ thống chỉ dựa trên dữ liệu được ghi lại.
II. Tổng quan thị trường cho BRC-20 token
Tính đến thời điểm hiện tại, đã có khoảng 41.000 loại BRC-20 token được phát hành, với tổng vốn hóa thị trường đạt khoảng 1 tỷ USD. Trong đó, hai token nổi bật là “BRC-20 NAME SERVICE” và “ordi” có vốn hóa lần lượt là 124 triệu USD và 79 triệu USD, chiếm hơn 20% tổng giá trị thị trường BRC-20.
Giao thức Ordinals mang đến khả năng ghi dữ liệu đa dạng như văn bản, hình ảnh, âm thanh và video vào mạng Bitcoin. Riêng BRC-20 token được tạo dưới dạng văn bản. Biểu đồ tăng trưởng cho thấy sự bùng nổ mạnh mẽ của các token BRC-20. Khi mới ra mắt vào tháng 3, số lượng Inscription BRC-20 được mint mỗi ngày chỉ khoảng 20.000, nhưng hiện nay con số này đã tăng gần gấp 10 lần, đạt mức 198.000 token mỗi ngày.
Từ khi ra đời vào tháng 3, đã có hơn 27 triệu BRC-20 Inscription được mint, với tổng phí giao dịch mà người dùng phải trả lên đến 1.454 BTC.
Mặc dù thị trường BRC-20 token đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trong 7 tháng qua, nhưng nếu so sánh với tiêu chuẩn ERC-20, vẫn còn một khoảng cách rất lớn. Tổng vốn hóa của các ERC-20 token hiện đã đạt hàng trăm tỷ USD, vượt xa quy mô của BRC-20.
III. Đặc điểm nổi bật của BRC-20
1. Đơn giản hóa cấu trúc token
BRC-20 không có các tính năng phức tạp như hợp đồng thông minh. Điều này giúp tiêu chuẩn này đơn giản hơn trong việc phát triển và sử dụng. Các token BRC-20 chủ yếu phục vụ mục đích giao dịch và lưu trữ giá trị.
2. Sử dụng Ordinals Protocol
Ordinals Protocol, ban đầu được thiết kế để tạo NFT trên Bitcoin, đã được sử dụng để xây dựng BRC-20. Nhờ vào giao thức này, các token có thể được ghi dữ liệu trực tiếp trên blockchain Bitcoin mà không cần thay đổi cơ chế hoạt động cốt lõi của nó.
3. Không cần smart contract
Việc không sử dụng hợp đồng thông minh giúp giảm thiểu các lỗ hổng bảo mật. Điều này đảm bảo rằng hệ thống vẫn giữ được sự an toàn cao, vốn là đặc điểm mạnh mẽ của Bitcoin.
4. Khả năng mở rộng trên Bitcoin
BRC-20 tận dụng mạng Bitcoin hiện có, giúp tối ưu hóa các tài nguyên đã được chứng minh là hiệu quả. Đồng thời, khi được kết hợp với các giải pháp mở rộng như Lightning Network, tiềm năng của BRC-20 sẽ được tăng cường.
IV. Ưu điểm và hạn chế của BRC-20
1. Ưu điểm
- Tính phi tập trung cao: Vì dựa trên Bitcoin, mạng blockchain phi tập trung nhất thế giới, BRC-20 kế thừa được sự minh bạch và phi tập trung của Bitcoin.
- Bảo mật hàng đầu: Bitcoin nổi tiếng với khả năng bảo mật. BRC-20 thừa hưởng ưu thế này khi không sử dụng smart contract, loại bỏ nguy cơ bị khai thác lỗ hổng.
- Chi phí thấp: So với Ethereum, việc giao dịch token BRC-20 không yêu cầu gas fee phức tạp, giúp giảm chi phí đáng kể.
2. Hạn chế
- Thiếu tính năng nâng cao: Không hỗ trợ các chức năng phức tạp như smart contract, hạn chế khả năng ứng dụng trong các lĩnh vực như DeFi.
- Khả năng mở rộng còn hạn chế: Tốc độ giao dịch của Bitcoin không nhanh bằng các blockchain thế hệ mới, dẫn đến việc xử lý token có thể gặp khó khăn khi lưu lượng cao.
- Độ phức tạp trong sử dụng: Việc tạo và giao dịch token BRC-20 yêu cầu kiến thức kỹ thuật về Ordinals và cách hoạt động của Bitcoin.
V. Có thể lưu trữ BRC-20 ở đâu?
So với thời điểm mới ra mắt, hiện nay đã có nhiều dự án phát triển các ứng dụng ví để lưu trữ BRC-20 token, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người dùng.
Ordinals Wallet
Ordinals Wallet, một ví Bitcoin được giới thiệu vào ngày 16 tháng 2 năm 2023, cho phép người dùng lưu trữ cả Bitcoin và BRC-20 token. Đây là một giải pháp tiện lợi hỗ trợ việc quản lý tài sản trên mạng Bitcoin.
UniSat
Bên cạnh Ordinals Wallet, UniSat là một trong những ví đầu tiên được phát triển dành riêng cho BRC-20 token. Ví UniSat hoạt động dưới dạng một tiện ích mở rộng trên trình duyệt Chrome với mã nguồn mở, hỗ trợ lưu trữ cả Ordinals NFT và BRC-20 token, mang lại sự tiện lợi và minh bạch cho người dùng.
Xverse
Xverse là một ví tiền mã hóa không lưu ký, cho phép người dùng quản lý và trao đổi Bitcoin cũng như Bitcoin NFT. Được xây dựng trên Stacks, một giải pháp layer trên Bitcoin hỗ trợ các ứng dụng web3, Xverse mang lại trải nghiệm sử dụng hiệu quả trên nền tảng Bitcoin. Trong tương lai, Xverse sẽ hỗ trợ tài khoản đa chữ ký (multisig) để thực hiện giao dịch BTC tức thì với chi phí thấp, cùng tùy chọn kết nối với ví phần cứng Ledger, tăng cường tính bảo mật và tiện ích cho người dùng.
OKX Wallet
OKX Wallet là ví đa chuỗi đầu tiên hỗ trợ giao dịch BRC-20 token và Bitcoin NFT. Với việc tích hợp Ordinals Market, ví này mang đến cho người dùng một nền tảng giao dịch linh hoạt và tiện lợi trên mạng Bitcoin.
VI. So sánh BRC-20 với ERC-20 và các tiêu chuẩn khác
1. ERC-20 (Ethereum)
- Điểm mạnh: Hỗ trợ smart contract, tạo điều kiện cho các ứng dụng DeFi, NFT và dApps. Được sử dụng rộng rãi và có tính tương thích cao.
- Điểm yếu: Chi phí giao dịch cao (gas fee), đặc biệt trong thời kỳ lưu lượng lớn. Độ phi tập trung kém hơn Bitcoin.
2. BEP-20 (Binance Smart Chain)
- Điểm mạnh: Phí giao dịch thấp hơn ERC-20. Hỗ trợ smart contract tương tự ERC-20.
- Điểm yếu: Tính phi tập trung thấp hơn Bitcoin.
3. BRC-20 (Bitcoin)
- Điểm mạnh: Đơn giản hóa, bảo mật cao, và phi tập trung tối đa. Phù hợp cho lưu trữ giá trị và giao dịch cơ bản.
- Điểm yếu: Không có smart contract, hạn chế trong các ứng dụng DeFi.
VII. Hướng dẫn mua/bán BRC-20 trên Blockchain Bitcoin
Tạo ví Unisat Wallet
Bước 1: Truy cập vào đây để tải ví Unisat.
Bước 2: Mở ví và chọn “Create new wallet”.
Bước 3: Nhập mật khẩu, sau đó chọn “Continue”.
Bước 4: Lưu 12 ký tự, chọn “I saved My Secret Recovery Phrase”, sau đó chọn “Continue”.
Bước 5: Chọn “Continue” để hoàn thành.
Hướng dẫn Mint BRC-20
Bước 1: Truy cập vào đây.
Bước 2: Vào mục “Inscribe” -> Chọn “BRC-20”.
Bước 3: Nhập tên BRC-20 (Tên BRC-20 chỉ bao gồm 4 ký tự), và số lượng BRC-20 mà bạn muốn mint -> Chọn “Next”.
Bước 4: Chọn “Next” -> Nhập địa chỉ ví nhận -> Chọn mức gas mà bạn mong muốn -> Chọn “Submit & Pay Invoice”.
Bước 5: Xác nhận giao dịch trên ví Unisat để hoàn thành.
Mua BRC-20 token
Bước 1: Truy cập vào đây.
Bước 2: Chọn “Connect Wallet” và kết nối ví.
Bước 3: Vào mục “BRC-20” -> Chọn loại BRC-20 token mà bạn muốn mua.
Bước 4: Chọn số lượng token mà bạn muốn mua -> Chọn “Buy Now” -> Xác thực giao dịch để hoàn thành.
Bán BRC-20 token
Hiện tại những BRC-20 token phổ biến như ORDI, MEME, VPMX, PEPE, BANK đã được niêm yết lên sàn giao dịch Gate.io. Các bạn có thể nạp các loại token này lên sàn và dễ dàng giao dịch.
VIII. Tương lai của BRC-20 và Bitcoin
1. Tiềm năng phát triển
BRC-20 là một bước tiến trong việc mở rộng ứng dụng của Bitcoin. Nếu được phát triển và chấp nhận rộng rãi, nó có thể trở thành một công cụ quan trọng để tăng cường tính linh hoạt của Bitcoin trong các lĩnh vực như tài chính và nghệ thuật kỹ thuật số.
2. Thách thức cần vượt qua
- Khả năng mở rộng: Tốc độ xử lý giao dịch cần được cải thiện để đáp ứng nhu cầu của người dùng.
- Tính thân thiện với người dùng: Các công cụ và giao diện cần được phát triển để giúp người dùng phổ thông tiếp cận dễ dàng hơn.
3. Quan điểm cộng đồng
Sự đón nhận của cộng đồng là yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của BRC-20. Nhiều nhà phát triển và nhà đầu tư đã bày tỏ sự quan tâm, nhưng vẫn có ý kiến cho rằng Bitcoin nên tập trung vào vai trò lưu trữ giá trị hơn là mở rộng tính năng.
BRC-20 là một tiêu chuẩn token mới trên Bitcoin, mang lại khả năng tạo và giao dịch token mà không cần sử dụng hợp đồng thông minh. Điều này mở rộng khả năng ứng dụng của Bitcoin, giúp nó cạnh tranh tốt hơn với các blockchain khác.
Mặc dù còn hạn chế, BRC-20 đã cho thấy tiềm năng lớn trong việc thay đổi cách chúng ta nhìn nhận Bitcoin. Nếu được phát triển đúng hướng, tiêu chuẩn này có thể góp phần định hình tương lai của hệ sinh thái blockchain.
Cộng đồng nhà phát triển và nhà đầu tư nên tìm hiểu thêm về BRC-20, khám phá cơ hội mà tiêu chuẩn này mang lại để tận dụng tiềm năng của Bitcoin một cách toàn diện hơn.
IX. Kết luận
Sự ra đời của giao thức Ordinals và Bitcoin NFT đã mang đến một luồng gió mới cho thị trường crypto. BRC-20, tiếp nối từ Bitcoin NFT, tuy nhiên vẫn còn hạn chế về ứng dụng do các giới hạn kỹ thuật của mạng Bitcoin.
Với phần lớn nhà đầu tư trong thị trường crypto, BRC-20 token vẫn còn khá mới mẻ. Do đó, tiêu chuẩn này sẽ cần thêm nhiều thời gian để đạt được mức độ phổ biến tương tự như ERC-20 hiện nay.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan về BRC-20 token cùng những hạn chế của nó.
Lưu ý: BRC-20 hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Hãy cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định mint hoặc đầu tư vào loại token này.
